Жыхар Гомля прабыў некалькі месяцаў у СІЗА і расказаў Свабодзе, як ставяцца да «палітычных» крымінальнікі і адміністрацыя, як вязні змагаюцца за свае правы і як выжыць у турме.
Віктар* (імя на просбу героя артыкулу зменена. — РС), правёў некалькі месяцаў у гомельскім СІЗА-3 у чаканні суду за крымінальнае злачынства. Пасля ён атрымаў «хімію» і выйшаў на волю. За час побыту ў турме Віктар перасякаўся са многімі «палітычнымі».
«Супрацоўнікі СІЗА распускаюць плёткі пра Ціханоўскага»
«Сяргей Ціханоўскі сядзіць у новым корпусе турмы ў адзіночцы. Супрацоўнікі СІЗА распускаюць плёткі, што гэта звязана з ягоным нібыта „нізкім сацыяльным статусам“. Насамрэч гэта не так і ўсе зэкі пра гэта ведаюць. У Сяргея нармальны статус, проста так на яго ціснуць „органы“. Яшчэ з Валадаркі ўсе ведаюць (у нашым асяродку грэх не схаваеш у мех), што Сяргей — нармальны», — зазначыў былы вязень.
Віктар кажа, што праваабаронцу Леаніда Судаленку пасадзілі ў падвальнае памяшканне старога будынку СІЗА. «Там высокая вілготнасць, холадна, вада цячэ проста па сценах», — зазначыў былы вязень.
«Крымінальнікі патрабавалі, каб „палітычныя“ „грэлі“ Валадарку»
Паводле суразмоўцы, на Валадарцы быў канфлікт паміж «палітычнымі» і крымінальнікамі, сутнасць якога ў тым, што палітвязні атрымлівалі шмат перадач ад валантораў. Гэта выклікала незадаволенасць зэкаў.
«Крымінальнікі ім загадалі, каб лепшыя цыгарэты і што-кольвек з перадачаў ішло на „абагрэў“ Валадаркі. Але „палітычныя“ не згадзіліся на гэта», — кажа Віктар.
Паводле яго, крымінальнікі ставяцца да палітычных па-рознаму. Адны лічаць услед за прапагандай, што гэта «праплачаныя Захадам», іншыя — што гэта «нармальныя людзі», якія супраць улады, і таму вельмі паважаюць «палітычных».
«Змагаўся за правы — атрымаў карцар, галадаў і траціў прытомнасць»
Адміністрацыя гомельскага СІЗА загадала, каб палітвязні спалі толькі на другім паверсе нараў.
«Але, напрыклад, Дзмітры Івашкоў абурыўся такому загаду, сказаў супрацоўніку СІЗА: «Ты яшчэ мо загадаеш мне спаць каля парашы?! — і спаў на першым паверсе нараў. Дзмітры актыўна супрацьстаяў адміністрацыі, за што шматкроць быў пакараны. Калі яго пасадзілі ў карцар, ён абвясціў галадаванне. Чатыры дні піў толькі па адным кубку вады ў дзень. На чацвёрты дзень яму зрабілася блага. Ён траціў прытомнасць. З апошніх сілаў пагрукаў у дзверы. Прыйшла лекарка і сказала: „Выбар адзін: ці ты пачынаеш есці, ці памрэш, а мы цябе проста спішам“. Дзіма пачаў тады есці», — расказаў былы вязень.
Віктар апавядае, што крымінальнікаў, якія траплялі ў камэры да «палітычных», потым выклікаюць супрацоўнікі СІЗА і ГУБАЗіК і дапытваюць: пра што размаўлялі «палітычныя», якія прозьвішчы называлі ў размовах.
Дзмітрый Івашкоў, фота: sb.by
«Нават тыя, хто сядзіць за наркотыкі — супраць улады»
Былы вязень кажа, што ў СІЗА супраць улады часам выступаюць не толькі «палітычныя», але і «звычайныя крымінальнікі».
«Адзін хлопец сядзеў у нас за наркотыкі. Ён таксама ня любіць уладу, бо яго падставілі з тымі наркотыкамі міліцыянты. Ён у камэры выразаў твар Лукашэнкі з газэты „СБ — Беларусь Сегодня“ і тым тварам прыкрываў кубак з гарбатай. Што там пачалося! Супрацоўнікі СІЗА вывелі яго і страшна білі. Прычым той твар Лукашэнкі паставілі перад ім, калі лупцавалі. Потым яшчэ далі яму 25 дзён карцару. Прычым „па законе“ карцару можна даваць толькі 10 дзён, а яму адразу 25», — дадаў Віктар.
У цэлым, кажа суразмоўца, «палітычным» нашмат цяжэй у турме, чым крымінальнікам.
«Па-першае — спаць толькі на другім паверсе. Па-другое — у іх часцейшыя праверкі, калі трэба бягом бегчы да „кармушкі“ і дакладаць, што я такі і такі, стаю на ўліку як экстрэміст. Па-трэцяе, іх нашмат часцей караюць за „парушэнні“, то бок да іх проста чапляюцца, часта ні за што. Ня так сеў, ня так стаў. Потым чалавек з такім наборам рапартаў паедзе на „зону“ — і там яму будзе вельмі блага», — разважае былы вязень.